Βεσάλιος, Ανδρέας

(Andreas Vesalius, Βρυξέλλες 1514 – Ζάκυνθος 1564). Φλαμανδός ανατόμος, θεμελιωτής της σύγχρονης ανατομίας. Ο Β. γεννήθηκε στις Βρυξέλλες, σπούδασε ιατρική στο Μονπελιέ και το Παρίσι και για ένα διάστημα δίδαξε ανατομία στην Πάντοβα. Το 1543 δημοσίευσε το έργο του Η κατασκευή του ανθρώπινου σώματος (De humani corporis fabrica),που αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο της σύγχρονης ανατομίας. Το έργο, που συνοδευόταν από εξαίρετες ξυλογραφίες του μαθητή του Τιτσιάνο, Γιαν φον Κάλκαρ, βασιζόταν σε προσωπικές παρατηρήσεις του Β. και έβαζε τέρμα στην επί 1.300 χρόνια αυθεντία του Γαληνού, που στηριζόταν κυρίως σε ανατομές ζώων. Η δημοσίευση του έργου προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από μέρους της εκκλησίας, και ο Β. απογοητευμένος, αφού έκαψε ένα μέρος από τα χειρόγραφά του, πήγε στην Ισπανία όπου διορίστηκε γιατρός της αυλής του Καρόλου E’ (1544). Εξαιρετικά ταραγμένα ήταν και τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Σύμφωνα με μια λαϊκή παράδοση, όταν τον κάλεσαν να κάνει μια αυτοψία στο πτώμα ενός ασθενούς που μόλις είχε πεθάνει, οι παριστάμενοι παρατήρησαν τη στιγμή που ανοίχτηκε το πτώμα, πως η καρδιά του έπαλλε ακόμη. Οι συγγενείς του νεκρού κατηγόρησαν τον Β. για φόνο και κατόρθωσαν να παραπεμφθεί στην Ιερά Εξέταση, που τον καταδίκασε να καεί ζωντανός. Όμως, ο αυτοκράτορας Φίλιππος B’ πέτυχε να μετατραπεί η ποινή του σε προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα. Στο ταξίδι της επιστροφής, το πλοίο που τον μετέφερε ναυάγησε έξω από τη Ζάκυνθο. Τα κύματα έβγαλαν τον Β. στο νησί, όπου, άρρωστος ήδη, πέθανε από τις κακουχίες. Προτομή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τίτου Φλάβιου Βεσπασιανού, ιδρυτή της δυναστείας των Φλαβίων (Μουσείο των Θερμών, Ρώμη· φωτ. Antonelli). Ξυλογραφία του Στέφανο Καλκάρ για το βιβλίο του Βεσάλιου «De humani corporis fabrica libri septem».